Zobacz mapę w dużej rozdzielczości
Zbiorniki wodne
1. Goślicki Staw
Malowniczy staw w pobliżu nieistniejącej osady Goślice na Weleckiej Górze. Znajduje się po wschodniej stronie ulicy Podbórzańskiej przy leśnej drodze wiodącej do Przęsocina. Otoczony gęstym lasem.
2. Diabelskie Łęgi
Niewielki zespół podmokłych łąk na południe od Goślic na Wzgórzach Warszewskich w Puszczy Wkrzańskiej. Częścią zespołu jest Czarcie Bagno. Niemiecka nazwa – Teufelsbruch.
2. Czarcie Bagno
Gęsto zarośnięte roślinnością bagno, położone przy północnej granicy miasta Szczecina i gminy Police w Puszczy Wkrzańskiej, na zachód od dawnej wsi Goślice. Czarcie Bagno jest położone w podmokłym obniżeniu na północ od Wieleckiej Góry, z tego miejsca wypływa Wielecki Potok. Niemiecka nazwa – Teufels Teich.
3. Staw Bukowski
Dość dużych rozmiarów zbiornik znajduje się na północ od ulicy Bukowskiej na osiedlu Bukowo. Od północnej strony graniczy z terenem ogrodów działkowych.
4. Wysoki Staw
Staw pełniący funkcję wodozbioru na styku osiedli Podbórz i Bukowo wśród podmokłych w tej okolicy terenów. Z jego okolic oraz z samego stawu wypływa potoczek Gręziniec – lewy dopływ Odry. Niemiecka nazwa – Weihennest Teich.
5. Staw na Odludziu
Stawek leśny w nieistniejącym już osiedlu Podbórz z lewej strony ul. Podbórzańskiej na północ od Warszewa. W okolicach stawu biorą swój początek Osówka i Bystry Potok. Niemiecka nazwa – Anstaltsteich.
6. Staw pod Lasem
Użytek ekologiczny występujący również pod nazwą Stawek przy ul. Śródleśnej (wg mpzp Warszewo-Kredowa). Znajduje się na osiedlu Lisie Pole w kwartale ulic: Śródleśna, Dolomitów, Kaskadowa, Morenowa.
7. Staw na Pustkowiu
Niewielki stawek na północ od Warszewa z prawej strony ul. Kredowej pośród podmokłych i bagiennych terenów. Jest prawdopodobnie pozostałością glinianki po istniejącej tam cegielni.
8. Jaworowy Staw
Glinianka po istniejącej tam jeszcze przed I wojną światową cegielni. Położony jest tuż u wylotu z Warszewa ul. Podbórzańskiej i Kredowej. Staw otoczony bujną roślinnością łąkową i krzewami, posiadał zawsze krystalicznie czystą wodę oraz bogaty rybostan. Na początku XXI w. do stawu doprowadzono spływ wód kanalizacji burzowej z pobliskiej jezdni ul. Podbórzańskiej, wskutek czego woda w stawie jest zanieczyszczana ulicznymi chemikaliami, ginie rybostan.
9. Odolański Staw
Polny staw wśród nieużytków i łąk, położony po zachodniej stronie ul. Królewskiego w osiedlu Odolany, u stóp morenowej skarpy, na której zbudowano osiedle za murem przy ul. Rostockiej (ulice: Korony Północnej, Oriona, Wodnika, Andromedy). Staw o niewielkich rozmiarach, porośnięty przy brzegach trzciną i szuwarami. Przy brzegu zbiornika znajduje się duży głaz narzutowy wystający z wody. Staw zamieszkują kaczki, ptaki, żaby – kumak nizinny, trzcinniczek, potrzos, pliszka siwa, traszki i inne. Miejscowy plan zagospodarowania zakłada zachowanie stawu i zieleni wokół z przeznaczeniem na funkcje rekreacyjne.
10. Gliniany Staw
Pozostałość po dawnej żwirowni, na Odolanach pod Warszewem. Obecnie znajduje się na terenie ogrodów działkowych.
11. Czarny Staw
Sztucznie powstały staw w Stokach pod Warszewem, z lewej strony ul. Duńskiej. Pozostałość po dawnej cegielni. W latach 2006-12 wokół Stawu wybudowano zespół budynków mieszkalnych Osiedle nad Stawem. Nowa zabudowa zachwiała równowagę lokalnych stosunków wodnych, w rezultacie Czarny Staw zaczął wysychać. W 2015 roku wspólnota mieszkaniowa Osiedla nad Stawem zasiliła zbiornik 1300 litrami wody.
12. Staw za Stokiem
Glinianka będąca pozostałością po dawnej cegielni. Od północy graniczy z ulicą Włoską, od południa z ogrodami działkowymi. Znajduje się już w granicach administracyjnych osiedla Niebuszewo.
Cieki wodne
13. Wielecki Potok
Strumień długości około 7 km. Źródłem jest Czarcie Bagno na Wzgórzach Warszewskich u podnóża Wieleckiej Góry, w rejonie dawnej, nieistniejącej obecnie wsi Goślice (gmina Police). Płynie na Bagno Pilchowskie przez Puszczę Wkrzańską i wieś Pilchowo. W Pilchowie wpada do niego Wkrzański Strumień. Potok wyznacza granicę administracyjną między miejską (Pilchowo (Szczecin)) a wiejską (Pilchowo (powiat policki)) częścią Pilchowa. Inna nazwa – Wałęcki Potok. Niemiecka nazwa – Der schwarze Bach.
14. Bystry Potok
Niewielki strumyk wypływający z Podborza w rejonie ul. Śródleśnej i wpadający do rzeczki Osówki w lasach Puszczy Wkrzańskiej na płn.-wsch. od Osowa w pobliżu ul. Lisiej Góry. Niemiecka nazwa – Springbach.
15. Osówka
Struga o długości 12,5 km. Źródła Osówki znajdują się na wysokości 108 m n.p.m. na południowym stoku Lisiej Góry, na Wzgórzach Warszewskich, na obszarze zespołu przyrodniczo-krajobrazowego Dolina Siedmiu Młynów i źródła strumienia Osówka, w dzielnicy Osów, od której potok nosi używaną obecnie polską nazwę. Osówka płynie w kierunku zachodnim przez Dolinę Siedmiu Młynów, następnie skręca na południowy-wschód i płynąc w okolicy Jeziora Głębokiego zasila Staw Wędkarski. Następnie przepływa przez Goplanę, Arkonkę, Syrenie Stawy do Rusałki w Parku Kasprowicza. Dalej przepływa przez Nieckę Niebuszewską, wzdłuż ulicy Staszica i 1-go Maja. Wpływa do Odry na terenie d. Stoczni Szczecińskiej. Nazwa niemiecka – Mühlenbach, Mühlenbachkanal.
16. Gręziniec
Rzeczka, lewy dopływ Odry. Wypływa z podmokłych łąk na północ od Wysokiego Stawu w osiedlu Podbórz. Płynie na południowy-wschód przez Bukowo, Dolinę, Bystrzyk i Golęcino, gdzie w rejonie ul. Świętojańskiej i Paproci (już skanalizowany) wpada do Odry. Począwszy od Wysokiego Stawu płynie w głębokim parowie, który jest prawdopodobnie pradoliną jego dawnego koryta. Przepływa przez ogrody działkowe. Szczególnie malowniczy jest odcinek pomiędzy ul. Górną, Okólną i rejon Bystrzyka. Na granicy osiedla Sienno i Doliny wpada doń strumyczek Sienniczka. Nad Gręzińcem odkryto ślady osadnictwa z młodszej epoki kamiennej, tj. neolitu. Nazwa niemiecka – Rodbeek, Rote Beck jest nazwą topograficzną i oznacza Czerwony Potok. Nazwa polska nowa topograficzna, może nawiązywać do bazy: gręz, grąz, grzęznąć i grząski z formantem –iniec.
17. Sienniczka
Maleńki, częściowo już wyschnięty ciek wodny, prawy dopływ Gręzińca. Wypływa ze wzgórz pomiędzy Warszewem a Bukowem na południe od Wysokiego Stawu. W górnym biegu dolina Sienniczki jest podmokła, w dolnym jej brzegi są umocnione, ponieważ przepływa przez zlokalizowane w jej dolinie ogródki działkowe na Siennie. W 2009 roku władze Szczecina podjęły decyzję o oczyszczeniu jej koryta i zabezpieczeniu strumienia przed ponowną dewastacją. Do Gręzińca wpada na pograniczu osiedli Sienno i Dolina. Niemiecka nazwa – Rüsterbeck.
18. Warszewiec
Strumień o długości ok. 5 km. Nad Warszewcem stwierdzono występowanie osadnictwa ludzkiego w neolicie. W średniowieczu i do końca XIX w. pobudowano nad nim szereg młynów wodnych. Pozostały po nich ślady w postaci stawów spiętrzających wody. Jednym z młynów był Kukułczy Młyn (niem. Kucken Mühle), istniejący już w XVII w. Strumień bierze swój początek na podmokłych łąkach w okolicach ulicy Wapiennej w osiedlu Warszewo. Warszewiec opływa Warszewo półkoliście, a następnie kieruje się na południe, po przepłynięciu ok. 1 kilometra przyjmuje z prawego brzegu Warszówkę. Płynie głęboką doliną (miejscami krytym kanałem), która od ulicy Chopina przechodzi w rynnę erozyjną. Płynąc wzdłuż ul. Wł. Broniewskiego dopływa do Placu Matki Polki, gdzie wpływa do krytego kanału. Warszewiec przepływa kanałem jeszcze ok. 2 km, po czym uchodzi do Osówki. Nazwa niemiecka – Kuckuckmühler-Bach, Kickemühler-Bach jest topograficzna, oznacza Kukułczy Młyński Potok. Nazwa polska nowa, topograficzna, wyprowadzona od nazwy dzielnicy Warszewo.
19. Warszówka
Potok o długości ok. 1,0 km. Bierze swój początek na podmokłych łąkach na wschód od osiedla Osów, w północnej części szczecińskiego Warszewa. Początkowo płynie kilkoma ciekami, które łączą się w potok powyżej ul. Wikingów. Warszówka płynie w kierunku południowym, po przepłynięciu pod ul. Chmurną uchodzi do Warszewca.
20. Bystry Rów
Ciek o długości ok. 1,5 km. Bystry Rów wypływa w centralnej części osiedla Warszewo, na południe od ul.Szczecińskiej, płynie od źródeł w kierunku południowym, w początkowym biegu tworzy niewielkie oczko wodne. Większa część biegu Bystrego Rowu jest równoległa do ulicy Duńskiej, z której okolic przyjmuje on wodę deszczową. Koryto uregulowane poniżej ulicy Jemiołowej. W połowie długości cieku w wąskiej dolinie między wzgórzami (na wysokości ulicy Belgijskiej) zbiorniki retencyjne wód deszczowych. Poniżej zbiorników ciek dopływa do północnej granicy ogródków działkowych zlokalizowanych przy końcu ul. Krasińskiego, a następnie wpływa do zakrytego kanału, płynie nim do wysokości ul. Łuczniczej, a następnie uchodzi do kanalizacji miejskiej. Niemiecka nazwa – Teufelstall.
W. Welecka Góra
Najwyższe wzniesienie morenowe Wzgórz Warszewskich – 130,9 m n.p.m. Znajduje się na zachód od drogi wiodącej z Warszewa (ul. Podbórzańska) przez Podbórz, Goślice do Leśna Górnego. U podnóża wzniesienia znajduje się Czarcie Bagno – źródło Wieleckiego Potoku. Nazwa polska Wielecka Góra jest nowa, pochodzi od słowiańskiego plemienia połabskiego Wieletów, zwanego też Weletami. Według Tadeusza Białeckiego używana forma Wielecka Góra jest niewłaściwa. Właściwe formy to: Welecka Góra lub Wzgórze Weleckie.
L. Lisia Góra
Wzniesienie o wysokości 115 m n.p.m. na Wzgórzach Warszewskich na pograniczu z Puszczą Wkrzańską – w dawnym osiedlu Podbórz po zachodniej stronie dawnej drogi polnej będącej faktycznym przedłużeniem ulicy Szwedzkiej – obecnie układ drogi znacznie zmieniony – ulice: Andersena, Królowej Śniegu i dalej na północ. W kierunku zachodnim od Góry prowadzą drogi polne do Osowa. Tutaj bierze swój początek rzeczka Osówka. Niemiecka nazwa – Fuchsberg. Wzniesienie ciężko jednoznacznie wskazać na mapie.
Na podstawie:
- T. Białecki, Lucyna Turek-Kwiatkowska Szczecin stary i nowy Szczecin 1991
- Encyklopedia Szczecina pod red. Tadeusza Białeckiego, Szczecin 2015
- pomeranica.pl – Encyklopedia Pomorza Zachodniego
- Wikipedia – wolna encyklopedia